Geeuwde of gegapen heb je vast wel eens. Maar waarom gapen we eigenlijk? Het lijkt soms zo onbewust te gebeuren, zonder dat we er grip op hebben.
In dit artikel bespreken we de verschillende redenen waarom we gapen.
Waarom gaap je?
Gapen is iets wat alle mensen doen. Wanneer we geeuwen of gapen, openen we onze mond wijd en ademen we diep in en uit. Gapen lijkt vooral te gebeuren wanneer we moe zijn, ons vervelen of zien dat anderen gapen. Maar waarom doen we dat?
Een van de meest populaire theorieën van de afgelopen jaren is dat gapen te maken heeft met zuurstoftekort in ons lichaam. Wanneer we moe zijn of onze ademhaling oppervlakkiger wordt, kan ons lichaam tijdelijk minder zuurstof opnemen. Door te gapen krijgen we extra zuurstof binnen, waardoor we ons weer energieker voelen.
Een andere theorie is dat gapen een sociaal gebaar is. Mensen zijn sociale dieren en kunnen empathie voelen voor anderen. Als we iemand anders zien gapen, kunnen we onbewust denken dat die persoon moe is of zuurstoftekort heeft en daarop reageren door zelf te gapen. Dit kopieergedrag is onweerstaanbaar en kan worden verklaard door de aanwezigheid van spiegelneuronen in onze hersenen.
Ook dieren gapen en onderzoekers hebben ontdekt dat jonge chimpansees het vaakst gapen wanneer hun moeder gapen. Dit zou ook een vorm van empathie kunnen zijn.
Een derde mogelijke oorzaak van gapen is dat het ons kan helpen om onze hersenen af te koelen. Een gaap duurt gemiddeld zo’n zes seconden en tijdens het gapen stroomt er meer bloed naar de hersenen. Dit kan ervoor zorgen dat onze hersenen afkoelen, wat vooral nuttig kan zijn wanneer we oververhit dreigen te raken.
Tot slot kan gapen ook een relatie hebben met seks. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen meer gapen wanneer ze denken aan seksuele of sensuele onderwerpen. Dit zou te maken kunnen hebben met de rol van cortisol, een hormoon dat betrokken is bij zowel opwinding als stress.
Hoewel we nog niet precies weten waarom we gapen, is het wel duidelijk dat het een normaal en natuurlijk verschijnsel is. Gemiddeld gapen mensen zo’n vijf tot acht keer per dag, maar dit verschilt per persoon en kan variëren tussen de 28 en 36 weken bij baby’s.
Dus als je tijdens het lezen van dit artikel hebt gegaapt, kan het zijn dat je lichaam gewoon behoefte heeft aan wat extra zuurstof, of dat je vermoeid bent. Het kan echter ook een teken zijn van een onderliggende aandoening zoals atelectase, waarbij een deel van de long geen lucht krijgt en daardoor in elkaar klapt. Dit kan resulteren in het aanmaken van surfactant, wat kan leiden tot gapen.
Ook kunnen neurologische aandoeningen zoals multiple sclerose het gapen beïnvoeden. Bij mensen met MS komt het vaker voor dat ze ongewild veelvuldig gapen. Dit kan te maken hebben met problemen in het deel van de hersenen dat de hersenstam wordt genoemd. Dit deel van de hersenen is betrokken bij de controle van reflexen, waaronder het reflexmatige gedrag van geeuwen en gapen.
Een andere populaire theorie van de afgelopen jaren is dat gapen dient om onze hersenen af te koelen. Onderzoek heeft aangetoond dat we sneller gaan gapen wanneer onze lichaamstemperatuur stijgt. Deze theorie lijkt te worden ondersteund door het feit dat dieren die oververhit dreigen te raken ook vaker gapen.
Al met al zijn er verschillende redenen waarom we gapen en blijft het onderwerp fascinerend voor wetenschappers en het grote publiek. Of je nu gaapt vanwege vermoeidheid of verveling, vanwege extra zuurstof, om je hersenen af te koelen of om welke andere reden dan ook, het is een fascinerend fenomeen. Dus als je tijdens het lezen van dit artikel meerdere keren moet geeuwen, maak je geen zorgen, het is volkomen normaal en misschien heb je gewoon wat extra zuurstof nodig!
Waarom koelt het brein af als we gapen?
Mensen gapen om verschillende redenen, zoals vermoeidheid en verveling, maar ook als we samen gapen of muziekvideo’s bekijken. Gapen kan zelfs aanstekelijker zijn dan geeuwen, wat meestal wordt veroorzaakt door een gebrek aan zuurstof in het lichaam. Een andere veelvoorkomende reden is de behoefte aan extra zuurstof, vooral wanneer we ons moe voelen. Maar waarom koelt het brein eigenlijk af als we gapen?
Onderzoekers hebben ontdekt dat wanneer we gapen, de bloedstroom naar ons brein toeneemt, wat kan helpen bij het afkoelen van onze hersenen. Dit komt doordat we tijdens het gapen dieper inademen, waardoor meer zuurstof in ons lichaam komt. Daarnaast kan het ook te maken hebben met de juiste temperatuur van het hoofd. Gapen kan namelijk de hersentemperatuur verlagen, wat kan helpen om het brein op de juiste temperatuur te houden.
Interessant genoeg hebben sommige onderzoeken aangetoond dat het zien van anderen gapen ons kan stimuleren om zelf te gapen, zelfs als we er niet aan denken of ons verveeld voelen. Dit kan worden verklaard door de spiegelneuronen in onze hersenen, die ons in staat stellen om het gedrag van anderen na te bootsen. Het gapen van anderen kan dus aanstekelijk zijn, zelfs als we ons er niet van bewust zijn.
In recent onderzoek uitgevoerd door de Nederlandse onderzoeker Wolter Seuntjens, die cum laude afstudeerde op dit onderwerp, werd ontdekt dat de aanmaak van surfactant (een eiwit dat de oppervlaktespanning van longblaasjes verlaagt) kan toenemen wanneer we gapen. Dit kan helpen om de longen beter te laten functioneren en de kans op atelectase (een aandoening waarbij een deel van de long geen lucht ontvangt) te verminderen.
Al met al zijn er dus verschillende redenen waarom we gapen, en het afkoelen van het brein is slechts een van de vele interessante aspecten van deze fascinerende menselijke reflex. Het blijft een mysterieus fenomeen, maar dankzij onderzoek kunnen we steeds meer leren over waarom we gapen en hoe het ons lichaam beïnvloedt.
Gaap je ook terwijl je niet moe bent?
Je kunt ook gapen terwijl je niet moe bent. Gapen is namelijk niet alleen gerelateerd aan vermoeidheid, maar ook aan andere factoren zoals stress, verveling, of zelfs aan het zien van iemand anders geeuwen. Het denken aan gapen kan er zelfs voor zorgen dat je begint te geeuwen.
Gapen is een reflex die onbewust optreedt en die meestal ongeveer zes seconden duurt. Het kan ook worden veroorzaakt door een gebrek aan zuurstof in het lichaam, of door het afkoelen van het hoofd wanneer de juiste temperatuur wordt bereikt.
Mensen gapen gemiddeld tussen de 28 en 36 keer per dag, maar sommige mensen gapen meer dan anderen. Het is echter niet bekend waarom sommige mensen meer gapen dan anderen. Het is wel bekend dat alleen mensen en sommige dieren gapen en dat de meeste mensen denken dat gapen besmettelijk is. Uit onderzoek blijkt namelijk dat gapen aanstekelijk kan zijn, vooral als we iemand anders zien gapen. Het kan dus voorkomen dat je begint te geeuwen zonder dat je moe bent, maar omdat je bijvoorbeeld hetzelfde testbeeld op tv blijft zien.
Waarom gapen aanstekelijk werkt
Gapen kan aanstekelijk werken omdat het een sociaal en empathisch gedrag is dat zich verspreidt door observatie en imitatie. Wanneer we iemand anders zien gapen, activeert dit de neurale netwerken in ons eigen brein die betrokken zijn bij gapen, waardoor we zelf ook gaan gapen. Dit wordt ook wel de “besmettelijkheid” van geeuwen genoemd en het is een interessant onderwerp van onderzoek in de neurowetenschappen.
