Gezondheid
Kramp in hand of vingers: oorzaken, diagnose en oplossingen
Kramp in de hand is een onvrijwillige samentrekking van de spieren in de handpalm en vingers. Het kan variëren van lichte tintelingen tot intense pijn en kan veroorzaakt worden door factoren zoals vermoeidheid, elektrolytenonbalans of neurologische aandoeningen.
Of je nu last hebt van nachtelijke kramp, chronische kramp of kramp tijdens het sporten, het is essentieel om de onderliggende oorzaken te begrijpen en te weten hoe je deze ongemakken kunt verlichten.
Kramp in hand
Handkrampen zijn vaak van korte duur, maar kunnen behoorlijk pijnlijk zijn en gaan soms samen met een tintelend of branderig gevoel, ook wel paresthesie genoemd. Dit gevoel is een verstoring in de zintuiglijke waarneming en komt met name voor bij mensen met diabetes of bij hen die schade hebben aan de perifere zenuwen.
Een veelvoorkomende oorzaak van kramp is uitdroging, wat kan ontstaan door een tekort aan calcium, magnesium en vocht in het lichaam. Ook hitte-uitputting of oververhitting kan tot uitdroging leiden, wat vervolgens krampen kan veroorzaken in de handspieren en andere lichaamsdelen, zoals de benen.
Heftig en veel pijn
Kramp in de handen kan een intens en overweldigend gevoel zijn, dat soms zo heftig is dat het je dagelijkse activiteiten belemmert. Deze onvrijwillige samentrekking van de spieren in de handpalm en vingers kan variëren van lichte tot matige pijn, maar in sommige gevallen kan het ook extreem pijnlijk zijn. De oorzaak van deze krampen kan variëren.
Overbelasting, stress, of zelfs een simpele beweging zoals het strekken van de elleboog kan leiden tot kramp in je hand.
Acuut of chronisch
Handkrampen kunnen zowel acuut als chronisch van aard zijn. Een acuut optredende kramp in je hand kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een direct letsel, spiervermoeidheid na intensieve inspanning, of zelfs door een plotselinge samentrekking van de spieren in de handpalm of bij de duim. Deze onvrijwillige samentrekkingen kunnen pijnlijk zijn en leiden tot tintelingen of slapte in de handen en vingers.
Daarentegen kunnen chronische krampen in de handen zich geleidelijk ontwikkelen. Ze kunnen het gevolg zijn van langdurige aandoeningen zoals nierziekten, schildklieraandoeningen of diabetes. Dystonie, een stoornis in de spierspanning, kan ook leiden tot chronische kramp in de hand, vooral tijdens het sporten of ‘s nachts.
Bijkomende symptomen
Handkrampen kunnen samengaan met diverse symptomen, die variëren op basis van de oorzaak en eventuele bijkomende gezondheidsproblemen. Aandoeningen die invloed hebben op de hand, zoals perifeer vaatlijden of spiervermoeidheid, kunnen ook klachten in andere delen van het lichaam teweegbrengen.
Bij kramp in de hand kunnen ook andere symptomen in de hand optreden, zoals:
- Een branderig of tintelend gevoel (paresthesie)
- Moeilijkheid met het bewegen van de hand, pols of vingers
- Pijn in de gewrichten
- Stijfheid in de hand
- Zwelling (oedeem) in de hand of de gewrichten
Naast handkrampen kunnen er ook andere symptomen optreden in verschillende delen van het lichaam, waaronder:
- Vermoeidheidsklachten
- Pijn in de armen of benen
- Spasmen of spiertrekkingen in diverse lichaamsdelen
- Zwakte in de spieren
- Pijn, stijfheid of zwelling in andere gewrichten
- Een tintelend gevoel in verschillende delen van het lichaam
- Ongecontroleerde en snelle bewegingen zonder duidelijk doel
Oorzaak van acute en chronische handkramp
Handkrampen kunnen ontstaan door acute aandoeningen die invloed hebben op de spieren en zenuwen van de hand, zoals:
- Angst of paniek als gevolg van hyperventilatie
- Schade aan een enkele zenuw of zenuwgroep (mononeuropathie) of aan meerdere zenuwen (polyneuropathie) die zijn verbonden met spieren in de hand
- Uitdroging (verlies van lichaamsvloeistoffen en elektrolyten)
- Verhoogde niveaus van fosfaat in het lichaam
- Magnesiumtekort of calciumtekort
- Medicijnen
- Overbelasting
- Zwangerschap
Chronische klachten kunnen worden veroorzaakt door:
- Chronische nierziekten
- Diabetes
- Dystonie (abnormale langdurige spiercontracties), waaronder schrijfkramp en muziekkramp (een focale dystonie)
- Perifere neuropathie
- Schildklieraandoeningen
Veelvoorkomende oorzaken van kramp in hand
Er zijn veel verschillende oorzaken waardoor kramp in handen veroorzaakt kan worden. Onderstaand vind je enkele van de meest voorkomende oorzaken:
Schrijfkramp (beroepskramp)
Schrijfkramp, ook wel beroepskramp genoemd, is een taakspecifieke vorm van dystonie die vaak musici en schrijvers treft. Het manifesteert zich door spierkrampen, gevoelloosheid en tintelingen, vooral in de pink en ringvinger.
Ulnaris neuropathie en ulnaropathie kunnen bijdragen aan de symptomen. Een handtherapeut kan advies geven over het gebruik van een spalk en oefeningen om de spieren te ontspannen. Een EMG-test helpt bij het stellen van de diagnose.
Vitamine- of supplemententekort
Een tekort aan bepaalde vitamines of supplementen kan leiden tot kramp in de hand en andere symptomen zoals spierzwakte, tintelingen in de pink en verkramping in de kuit. Deze symptomen kunnen verergeren bij activiteiten zoals zwaar tillen of buigen en strekken van de handen en armen.
Een tekort aan vitamine of magnsium kan leiden tot de volgende klachten:
- Duizeligheid
- Hoofdpijn
- Slapeloosheid
- Vermoeidheid
Uitdroging
Wanneer je te weinig drinkt, bestaat het gevaar van uitdroging. Uitdroging ontstaat als het lichaam niet voldoende vocht heeft om naar behoren te functioneren, wat de spieren kan beïnvloeden en spierkrampen kan veroorzaken. Hoewel je bij warm weer sneller uitdroogt, kan het ook bij kouder weer gebeuren als je niet genoeg hydrateert.
Slechte bloedcirculatie
Een verminderde bloedcirculatie doet zich voor wanneer het lichaam onvoldoende bloedtoevoer heeft. Het bloed stroomt voortdurend om essentiële zuurstof en voedingsstoffen naar de organen en weefsels te transporteren. Deze verminderde circulatie kan leiden tot klachten in de handen, armen en benen. Bovendien kunnen de volgende symptomen zich voordoen:
- Doof gevoel
- Pijn
- Stekende of kloppende pijn
- Tintelingen
Carpaal tunnel syndroom
Het carpaal tunnel syndroom doet zich voor wanneer de nervus medianus, de centrale zenuw van de hand, bekneld raakt ter hoogte van de pols. Dit kan de volgende symptomen veroorzaken:
- Een branderig of tintelend gevoel in de handpalm en vingers
- Zwelling in de hand
- Afgenomen grijpkracht, wat kan leiden tot het onbedoeld laten vallen van voorwerpen
- Klachten die ‘s nachts vaak verergeren
Stijve hand syndroom
Het stijve hand syndroom, beter bekend als diabetische cheiroarthropathie, is een complicatie gerelateerd aan diabetes. Hierbij worden de gewrichten en pezen van de vingers geleidelijk stijver. Daarnaast kan het onderhuidse weefsel harder worden en strakker aanvoelen.
Reumatoïde artritis
Reumatoïde artritis (RA) kan niet alleen krampen in de handen veroorzaken, maar ook in andere delen van het lichaam. Deze auto-immuunziekte heeft een negatieve invloed op de gewrichten, wat leidt tot ontstekingen en een verdikking van het gewrichtsweefsel. Dit kan resulteren in verminderde gewrichtsmobiliteit.
Bij mensen met RA kunnen, naast de handen, ook de voeten, enkels, knieën, polsen en ellebogen aangetast raken. Kenmerkend voor RA is dat de ontsteking vaak symmetrisch optreedt; als de ene hand symptomen vertoont, zal de andere dat doorgaans ook doen.
Nieraandoeningen
Nieraandoeningen kunnen krampen in de hand en andere lichaamsdelen veroorzaken, vooral door verstoringen in de balans van vocht en elektrolyten of door beschadiging van zenuwen.
Beenkrampen zijn een frequent symptoom bij mensen met nierklachten. Men denkt dat deze krampen ontstaan door een disbalans in vloeistoffen en elektrolyten, zenuwbeschadiging of circulatieproblemen. Bovendien kunnen nieraandoeningen aanleiding geven tot andere symptomen.
Nieraandoeningen kunnen ook leiden tot de volgende klachten:
- Misselijkheid en braken
- Vermoeidheid en een algemeen gevoel van zwakte
- Verminderde eetlust
- Zwelling van enkels en voeten
- Slaapproblemen
- Verwardheid
- Aanhoudende jeuk
Spanning in nek, schouders of in arm/hand
Spanning in de nek, schouders of arm/hand kan leiden tot pijn, stijfheid en verminderde mobiliteit. Deze spanning ontstaat vaak door langdurige stress, een verkeerde houding of overbelasting.
Het kan resulteren in hoofdpijn, tintelingen en krachtverlies in de handen.
Hoe wordt kramp in hand behandeld?
Het strekken en masseren van de spieren kan helpen, net als het verhogen van de vochtinname. Een tekort aan bepaalde vitaminen en mineralen, zoals magnesium, kan worden aangevuld door meer bladgroenten, peulvruchten en volle granen te eten.
Bij een diagnose van een magnesiumtekort, vastgesteld met behulp van een EMG of andere tests, kan dit advies gegeven worden. Warme baden of douches kunnen ook verlichting bieden. Bij milde uitdroging kan ORS, een oplossing van zouten en (druiven)suiker in water, nuttig zijn.
Bij ernstige uitdroging is het echter vooral belangrijk om direct medische hulp in te schakelen.