Gezondheid
Kombucha: een populaire thee met potentiele gezondheidsvoordelen
Kombucha is een gefermenteerde thee die de laatste jaren aan populariteit heeft gewonnen. Het wordt vaak verkocht als een alternatief voor frisdranken en als een gezonder alternatief voor koffie en thee.
De thee heeft een licht sprankelende smaak en wordt soms ook wel ‘thee van onsterfelijkheid’ genoemd vanwege zijn vermeende gezondheidsvoordelen.
Wat is kombucha?
Kombucha is een gefermenteerde thee die wordt gemaakt door het fermenteren van zoete thee met behulp van een symbiotische cultuur van bacteriën en gisten.
Deze cultuur wordt ook wel ‘scoby’ genoemd, wat staat voor ‘symbiotische cultuur van bacteriën en gisten’. De scoby zet de suikers in de zoete thee om in organische zuren, waardoor de thee een lichtzure smaak krijgt.
De oorsprong van kombucha De oorsprong van kombucha is niet helemaal duidelijk, maar het wordt al eeuwenlang in verschillende culturen over de hele wereld gedronken.
Het wordt vaak geassocieerd met Rusland, waar het bekend staat als ‘tsjajnyj grib’ of ‘theezwam’. Het werd ook vaak gedronken in China, waar het bekend stond als ‘hongchajun’ of ‘rode thee schimmel’.
Kombucha thee
Kombucha thee wordt gemaakt door een scoby te laten fermenteren in een mengsel van zoete thee en water. Het mengsel wordt meestal gedurende 7 tot 14 dagen gefermenteerd, afhankelijk van de gewenste smaak en sterkte. Na de fermentatie wordt de kombucha gezeefd en gebotteld.
Waar is kombucha goed voor?
Kombucha wordt vaak geassocieerd met een aantal gezondheidsvoordelen, waaronder:
- Verbetering van de spijsvertering en darmgezondheid: de probiotica in kombucha kunnen helpen bij het verbeteren van de spijsvertering en de balans van bacteriën in de darmen.
- Versterking van het immuunsysteem: sommige onderzoeken suggereren dat de antioxidanten in kombucha kunnen helpen bij het versterken van het immuunsysteem.
- Ontgifting: kombucha bevat glucuronzuur, een stof die kan helpen bij het ontgiften van het lichaam.
- Vermindering van ontstekingen: sommige onderzoeken suggereren dat de antioxidanten en zuren in kombucha ontstekingsremmende eigenschappen hebben.
- Verlaagd risico op hart- en vaatziekten: er is onderzoek dat suggereert dat het drinken van kombucha kan bijdragen aan het verlagen van het risico op hart- en vaatziekten.
- Vermindering van stress en angst: Kombucha bevat theanine, een aminozuur dat kan helpen bij het verminderen van stress en angst.
Waar is kombucha goed voor volgens de wetenschap?
Hoewel er nog steeds weinig wetenschappelijke studies zijn gedaan naar de gezondheidseffecten van kombucha, hebben sommige onderzoeken veelbelovende resultaten opgeleverd.
Onderzoek suggereert dat kombucha antibacteriële en ontstekingsremmende eigenschappen heeft, en kan helpen bij de spijsvertering, het immuunsysteem en de bloedsuikerspiegel. Kombucha bevat ook veel antioxidanten en polyfenolen die een beschermend effect kunnen hebben tegen celbeschadiging en ziekten.
De nadelen van kombucha
Hoewel kombucha veel voordelen kan bieden, zijn er ook enkele nadelen en voorzorgsmaatregelen waar rekening mee moet worden gehouden.
Ten eerste bevat kombucha kleine hoeveelheden alcohol, wat voor sommige mensen een probleem kan zijn. Zwangere vrouwen en mensen met een leveraandoening wordt geadviseerd om geen kombucha te drinken vanwege de alcohol en de mogelijkheid van besmetting met schadelijke bacteriën.
Het is ook belangrijk om te onthouden dat de hoge zuurgraad van kombucha kan leiden tot schade aan het tandglazuur en de slokdarm als het in grote hoeveelheden wordt gedronken.
Wat is de zwam voor kombucha?
De “zwam” voor kombucha wordt ook wel SCOBY genoemd, wat staat voor Symbiotic Culture of Bacteria and Yeast. Het is eigenlijk geen echte zwam, maar eerder een witachtige, geleiachtige substantie die gevormd wordt door de bacteriën en gist die gebruikt worden om kombucha te maken.
De SCOBY drijft op de thee en suikeroplossing en fermenteert deze om zo de karakteristieke zure smaak van kombucha te creëren. Tijdens het fermentatieproces groeit de SCOBY in omvang en kan het na elke batch van kombucha worden gesplitst om een nieuwe batch te starten. De SCOBY is dus essentieel voor het maken van kombucha.
Gefermenteerd voedsel om kombucha te maken
Om kombucha te maken, heb je gefermenteerd voedsel nodig dat bekend staat als de “SCOBY” (Symbiotic Culture of Bacteria and Yeast) of de kombucha-zwam.
De SCOBY is een rubberachtige, drijvende cultuur van bacteriën en gisten die lijkt op een paddestoel en wordt gebruikt om de thee te fermenteren. Het is een levend organisme dat tijdens het fermentatieproces suiker omzet in zuren, enzymen, vitamines en probiotica.
De SCOBY is samengesteld uit verschillende bacteriën, waaronder acetic acid bacteria, en gisten zoals Saccharomyces cerevisiae en Brettanomyces bruxellensis. Het exacte mengsel van bacteriën en gisten kan variëren, afhankelijk van de omgeving en de gebruikte ingrediënten.
Voor de productie van kombucha wordt meestal zwarte thee en suiker gebruikt om de SCOBY te voeden. De thee wordt gebrouwen en gezoet voordat de SCOBY wordt toegevoegd.
Tijdens het fermentatieproces zetten de bacteriën en gisten de suiker om in alcohol en azijnzuur. Het azijnzuur geeft de kenmerkende zure smaak aan de kombucha. Andere smaken kunnen worden toegevoegd door verschillende soorten thee en fruit te gebruiken.
De SCOBY kan na de fermentatie worden verwijderd en worden gebruikt om een nieuwe batch kombucha te maken. De SCOBY groeit tijdens het fermentatieproces en kan worden opgeslagen in een SCOBY-hotel, waar meerdere culturen worden bewaard voor later gebruik.
Suiker in Kombucha
Suiker is een belangrijk ingrediënt in het maken van kombucha. Het suiker dient als voedselbron voor de bacteriën en gist die verantwoordelijk zijn voor de fermentatie van de thee. Tijdens het fermentatieproces wordt een deel van de suiker omgezet in organische zuren, zoals azijnzuur en melkzuur. Deze zuren geven de karakteristieke smaak aan kombucha en zorgen ook voor de licht zure smaak.
Hoewel suiker dus nodig is om kombucha te maken, is het uiteindelijke suikergehalte in de drank lager dan het oorspronkelijke suikergehalte in de thee. Hoe langer de kombucha fermenteert, hoe meer suiker er wordt omgezet in zuren en hoe lager het suikergehalte wordt. Het is echter belangrijk om op te merken dat kombucha nog steeds suiker bevat en daarom geen geschikte drank is voor mensen met diabetes of andere aandoeningen die een beperking van suiker vereisen.
Hoe maak je zelf Kombucha?
Om zelf kombucha te maken heb je de volgende ingrediënten en materialen nodig:
Ingrediënten:
- 1 kombucha SCOBY (symbiotische cultuur van bacteriën en gist)
- 1 kopje kombucha thee van een vorige batch of ongepasteuriseerde, rauwe en ongezoete kombucha (ook wel “starterthee” genoemd)
- 1 kopje kristalsuiker (geen honing of andere zoetstoffen gebruiken)
- 4 theezakjes zwarte of groene thee (geen gearomatiseerde thee gebruiken)
- 4 liter water
Materialen:
- Een glazen pot van minstens 4 liter, bijvoorbeeld een weckpot
- Een stuk ademend doek, bijvoorbeeld kaasdoek of katoenen stof
- Een elastiek om de doek vast te maken
Stappen:
- Kook 4 liter water in een grote pan en voeg 4 theezakjes zwarte of groene thee toe. Laat de thee 10-15 minuten trekken en verwijder daarna de theezakjes.
- Voeg 1 kopje kristalsuiker toe en roer totdat de suiker is opgelost. Laat de thee afkoelen tot kamertemperatuur.
- Giet de afgekoelde thee in de glazen pot en voeg 1 kopje kombucha starterthee toe.
- Plaats de kombucha SCOBY voorzichtig op het oppervlak van de thee. Het is normaal dat de SCOBY naar de bodem zinkt en daarna weer omhoog komt drijven.
- Bedek de glazen pot met de ademende doek en bevestig deze met een elastiek. Zorg ervoor dat er geen stof of insecten in de pot kunnen komen.
- Plaats de pot op een warme en donkere plaats en laat de kombucha fermenteren. Dit duurt meestal 7-14 dagen, afhankelijk van de gewenste smaak en temperatuur. Proef de kombucha regelmatig totdat de smaak goed is.
- Haal de SCOBY voorzichtig uit de pot en bewaar deze in een apart bakje met wat kombucha voor een volgende batch. Giet de rest van de kombucha in flessen en bewaar deze in de koelkast.
- Herhaal de stappen 1-7 om een nieuwe batch kombucha te maken.
Belangrijk om op te merken is dat het maken van kombucha een gefermenteerd proces is en daarom voorzichtigheid geboden is om onveilige fermentatie te voorkomen.
Houd de hygiëne goed in de gaten en wees alert op eventuele tekenen van schimmel of andere ongewenste veranderingen in de SCOBY of de kombucha.
Tot slot
Kombucha is een heerlijke en verfrissende drank met tal van gezondheidsvoordelen, hoewel er nog meer onderzoek nodig is om sommige van deze voordelen te bevestigen.
Door te zorgen voor een goede hygiëne en het volgen van de juiste procedures bij het maken van kombucha, kunnen de mogelijke nadelen en risico’s worden geminimaliseerd, terwijl de talloze voordelen worden gemaximaliseerd.